ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΔΙΗΜΕΡΙΔΑ
‘Η ΑΝΑΠΝΟΗ ΜΑΣ, Η ΖΩΗ ΜΑΣ’
(Ενημερωνόμαστε για τον καρκίνο του πνεύμονα)
29-30 Νοεμβρίου 2019
Ξενοδοχείο AMALIA ATHENS, Αθήνα
«Και ο καρκίνος του πνεύμονα σε 10 χρόνια θα είναι μια χρόνια ασθένεια», είναι το αισιόδοξο μήνυμα της διημερίδας για τον καρκίνο του πνεύμονα: «Η αναπνοή μας, η ζωή μας», που διοργάνωσε η Ελληνική Ομοσπονδία Καρκίνου, με άκρως ενδιαφέρουσες ενότητες και εξαιρετικούς εισηγητές.
Ο Καρκίνος του πνεύμονα είναι η πρώτη αιτία θανάτου από καρκίνο παγκοσμίως και στα δυο φύλα, ενώ έχουμε περίπου 2 εκατομμύρια νέες διαγνώσεις κάθε χρόνο. Για να καταδείξουμε την καλπάζουσα μορφή του, θα αναφέρουμε ότι μόλις το 1990 ήταν η 6η αιτία θανάτου παγκοσμίως. Οι επιβαρυντικοί παράγοντες είναι σίγουρα πολλοί με πρώτο, κορυφαίο και αδιαμφισβήτητο, το κάπνισμα. Ωστόσο σήμερα υπάρχουν πολλές εναλλακτικές θεραπείες (ανεξάρτητα από το αν αποζημιώνονται όλες από τα Συστήματα Υγείας), αλλά και σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να αγνοούνται τα συμπτώματα.
Το κάπνισμα πάει αντάμα με τον άνθρωπο, που ιστορικά «καπνίζει» με κάποιο τρόπο, αιώνες πολλούς πίσω. Ήδη από το 1604 έχουμε την πρώτη επιστημονική παρατήρηση για προκαλούμενες βλάβες από το κάπνισμα. Η διακοπή διευκολύνει και μειώνει τον κίνδυνο ανάπτυξης της νόσου, αλλά δεν τον εξαλείφει, ενώ για τους πρώην καπνιστές ο κίνδυνος παραμένει υψηλός σε όλη την διάρκεια της ζωής τους. Εκτός, όμως, από το κάπνισμα κίνδυνο να προκληθεί καρκίνος έχει και η επαγγελματική ή μη έκθεση σε ρυπογόνες ουσίες (όπως πχ ο αμίαντος). Το κάπνισμα παραμένει ακόμα και σε αυτήν την περίπτωση ένας ιδιαίτερα επιβαρυντικός παράγοντας, αφού, για τους μη καπνιστές ο κίνδυνος για εκδήλωση καρκίνου είναι 2 φορές υψηλότερος, ενώ για τους καπνιστές ανεβαίνει στις 9 φορές. Αποδεδειγμένα το τσιγάρο περιέχει 3000 επικίνδυνες ουσίες, ενώ 50 από αυτές είναι ιδιαίτερα καρκινογόνες. Και αντίθετα από ότι θέλουμε να πιστεύουμε εκτός από το κάπνισμα και το παθητικό κάπνισμα, τα βαρέα μέταλλα και οι επικίνδυνες αυτές ουσίες κατακλύζουν το περιβάλλον του καπνιστή (ρούχα, έπιπλα, κλινοσκεπάσματα) με ανυπολόγιστες συνέπειες επιβάρυνσης, τόσο για τον ίδιο, όσο και για το περιβάλλον του. Άγνωστες ακόμα παραμένουν και οι συνέπειες του ηλεκτρονικού τσιγάρου.
Έμφαση δόθηκε, για άλλη μια φορά, στους φροντιστές υγείας και την ανάγκη προστασίας τους και λήψεως αναγκαίων μέτρων και θεσμοθέτηση κινήτρων, για διευκόλυνση του τεράστιου, και αναγνωρισμένου πια, έργου που προσφέρουν. Τα πρώτα (δειλά και ανεπαρκή) μέτρα έχουν ήδη ξεκινήσει αλλά χρειάζονται πλέον οι γενναίες και αποφασιστικές εκείνες πρωτοβουλίες και ρυθμίσεις που θα πάνε τα πράγματα παρακάτω. Η ανακουφιστική φροντίδα, η θεσμοθέτηση της και η πανελλαδική εφαρμογή της, βρίσκεται μάλλον σε ένα καλό δρόμο, αφού ήδη ολοκληρώνεται η σχετική εισήγηση για το Εθνικό Σχέδιο Δράσης, έχουν καταγραφεί οι ανάγκες και έχουν γίνει προτάσεις για την σχετική νομοθέτηση.
Η ποιότητα ζωής με ΚΠΝ, όπως επισημάνθηκε, είναι σαφώς χαμηλότερη από άλλες μορφές καρκίνου και επιδρά στην υγεία – ψυχική και σωματική – με κοινωνικές επιπτώσεις, επίδραση στην εργασία (επιφέρει συχνά αλλαγή εργασιακού status), δυσβάσταχτο οικονομικό βάρος και όλα αυτά επιδρούν αθροιστικά στην επιβάρυνση.
Αυξημένος παρουσιάζεται και ο κίνδυνος θρόμβωσης σε ασθενείς με νεοπλάσματα πνεύμονα, λόγω των αυξημένων φορτίων που επιφέρει η νόσος. Λύση προσφέρει η έγκαιρη αντιπηκτική αγωγή με τα πρώτα συμπτώματα ή και χωρίς αυτά.
Τα συμπτώματα του ΚΠΝ παραπέμπουν συχνά σε άλλες αιτίες και αυτό δυσκολεύει την διάγνωση, γι αυτό και απαιτείται από τους γιατρούς να έχουν και κλινική υποψία και να εφαρμόζουν διαφορική διάγνωση για τον έγκαιρο εντοπισμό της βλάβης.
Στον ΚΠΝ είναι συχνές οι μεταλλάξεις. Η βιοψία του όγκου είναι μόνο η εικόνα και η κατάσταση την δεδομένη χρονικά στιγμή- γι αυτό απαιτείται επαναλαμβανόμενη παρακολούθηση και αξιολόγηση της κατάστασης για έγκαιρη διάγνωση της αντίστασης στην θεραπεία και προσαρμογή της. Η υγρή βιοψία θα λύσει πολλά θέματα σε αυτόν τον τομέα και θα προσφέρει την δυνατότητα για real time παρακολούθηση.
Η χειρουργική παρέμβαση στην αντιμετώπιση του ΚΠΝ έχει λόγο και μπορεί να φέρει θετικά αποτελέσματα στην έκβαση της νόσου μόνο, όμως, στα αρχικά στάδια ενώ η αποτελεσματικότητα ή όχι της χημειοθεραπείας επηρεάζεται και από το μικροπεριβάλλον του όγκου. Ο ΚΠΝ δεν είναι μια ασθένεια αλλά εκατοντάδες που έχουν να κάνουν με τον ακριβή προσδιορισμό των μεταλλαγμένων γονιδίων.
Την σημαντική διαφορά στις θεραπείες μπορεί να κάνει η Ιατρική Ακριβείας, που είναι ήδη εδώ και η εφαρμογή της μπορεί να καταστεί αιτία σοβαρής βελτίωσης των δεικτών επιβίωσης. Στην Ιατρική Ακριβείας ο ασθενής παίρνει μόνο το απολύτως κατάλληλο φάρμακο για εκείνον, όπως, βεβαίως, έχει διαφανεί από τις, απαραίτητα, συνοδές, με την Ιατρική Ακριβείας, εξειδικευμένες εξετάσεις που επιφέρουν την πλήρη ταυτοποίηση και προσδιορισμό του όγκου (βιοδείκτες κλπ).
Όπως επισημάνθηκε σε λίγο καιρό δεν θα έχει πια σημασία το όργανο στο οποίο εκδηλώθηκε ο καρκίνος για την θεραπευτική αντιμετώπιση του αλλά το μόνο το ακριβές προφίλ του όγκου.
Τέλος η νέα ηλεκτρονική εποχή στην αντιμετώπιση του ΚΠΝ είναι εδώ. Οι ηλεκτρονικές συσκευές (κινητά τηλέφωνα), τα «τσιπς» που θα παρακολουθούν 24/24ώρο την κατάσταση και την απόκριση των ασθενών στις θεραπείες, οι βάσεις δεδομένων που εμπλουτίζονται συνενώνονται και αλληλεπιδρούν, χαράζουν την νέα πορεία.
